İnsanlık olarak tarih boyunca teknolojiyi kullanma biçimlerimiz yaşamla kurduğumuz ilişkiyi fazlasıyla etkiledi. 'Saban'la birlikte başlayan maceramız toprakla kurduğumuz ilişkiyi tamamen değiştirdi. Avcı-toplayıcı gruplardan yerleşik yaşama geçmenin yollarını aramaya başladık. Böylece çekirdek aileler, mirasın devri, askeri güç, toprağı koruma, ev sahibi olma gibi günümüze kadar dönüşen bir yola girmiş olduk. Her teknolojik etki, bir toplumsal dönüşümü de beraberinde getirir. Bu etkilerin ne olacağı, geleceği nasıl biçimlendireceği bugün vereceğimiz kararların bir sonucunu da önümüze serecek. Dolayısıyla 'zeka' denilen fenomenin bir taklidini yapmak, hayatta kalmamızı kolaylaştıracağı gibi toplumsal yapımızı da kökünden etkileyebilir. Yapay Zeka'nın getireceği sosyolojik etkileri nasıl değerlendireceğimiz, önemli bir yol ayrımının da göstergesi.
ÖNYARGI / BIAS
Yapay zekanın yaratıcıları olarak, kendi önyargılarımızı yaptığımız sistemlere dahil etme riskimiz var. Beklenmedik sonuçları nasıl olmadan önce yakalarız? Yapay Zeka yanlılıktan uzak, daha adil bir toplum yaratmaya nasıl yardımcı olabilir?
GÜVEN
Sağlık ve adalet konularıyla ilgili kararlarda yer alması için Yapay Zeka'ya ne ölçüde güveniyoruz? Önyargıları olmayan bir sistem kurgulayabiliyor muyuz?
OTOMASYON
Artan otomasyonun kaçınılmaz olduğu bir dünyada - iş kaybetmek değil, işleri daha ilginç hale getirmek mümkün. Yapay Zeka hangi görevleri almalı ve insan ilişkilerini sürdürmek için en iyi yer neresi?
SORUMLULUK
Sayısal veri artık çok fazla ve kontrol edilemez biçimde yaygın. Kim hangi veri ile ne yapacak? Verilerin önyargılı olmadığından emin olmak için yeterli denetlemeyi yapabilecek miyiz?
BEKLENEN YAPAY ZEKA UYGULAMALARI
İnsan ve makine sıklıkla birlikte çalışıp ortak kararlar üzerinde anlaşmak zorunda kalabilir. Böylece 'melez' kolektif karar verme sistemlerine büyük ihtiyaç olabilir.
OTONOM ARAÇLAR
YARDIMCI ROBOTLAR
MEDİKAL TANI SİSTEMLERİ
Kolektif Karar - Melez
Kolektif karar verme sistemleri, bazı ahlaki değerler ve etik ilkeleri takip etmeli. İnsana yönelik ve diğer insanlar gibi etik davranmalı. Dahası, çoğu zaman makineler ve insanlar kararları bir araya getirerek ya da uzlaşmaya vararak birlikte almalıdırlar. Bu paylaşılan ahlaki değerler ve etik ilkeler tarafından kolaylaştırılabilir.
NASIL?
Ahlaki değerleri kolektif karar sistemine gömmek için: - Yapay Zeka nasıl modellemeli?- Tek bir 'agent' seviyesinde nasıl karar verilir?- Kolektif karar süreçlerine Yapay Zeka'yı nasıl dahil edebiliriz? Yapay Zeka'nın nasıl olması gerekir:- Ahlaki değerlerin içsel temsili ve etik ilkeleri- Etik muhakeme motoru
*Aksi halde davranışını diğerlerine açıklayamazdı.
FESLEFEDE ETİK DEĞERLER
Deontolojik Yaklaşım
Immanuel KANT
Hak ve görev sistemi olarak ahlak.Odak, eylem kategorileridir. > Kolayca uygulanır ama katı olabilir.
TROLLEY:Öldürme!
* Amigdala olarak bilinen klasik duygusal sinir yapısı bu şekilde davranır.
Önem Yaklaşımı
Stuart MILL
Önceden belirlenen değer fonksiyonuna göre en iyi sonuçları üretmek.Maliyetleri azaltıp, faydayı arttırmak. > Arızalı olabilecek karmaşık hesaplamalar gerektir. TROLLEY:En çok hayatı kurtar!
* İlkeyi en üst düzeye çıkarmak, klasik bilişsel yapı 'dorsolateral prefrontal kortekse' bağlıdır.
Erdemli Karakter Yaklaşımı
ARISTOTOLE
Edinsel bir dizi davranışsal tutumun ürünü olarak ahlaki davranış. > Bilinmeyen bir öğrenim kriteri ile kapsamlı eğitim gerektirir. TROLLEY:Daha yüksek karar.
* Karar verme sistemleri, ventromedial prefrontal korteks, etki alanları arasında duygusal değişkenleri bağlayan bir yapıya karar verir. Başka bir deyişle, beyin her iki yargı türünü (deontolojik ve sonuçsalcı) oluşturuyor gibi görünüyor ve daha sonra bir tür bilgelik olarak görülebilen (erdem ya da iyi karakteri yansıtan) daha düşük dereceli kararın ne olduğu konusunda daha yüksek mertebeden bir yargıda bulunuyor gibi görünüyor.
Hiyerarşik Karar Verme Sistemi
Böyle sistemler basit deontolojik kuralları izleyerek başlayabilir. Ancak o zaman ya öğrenerek daha karmaşık kurallar edinebilir, ya da kendi maliyet-fayda hesaplamalarına ne zaman güvenilmeyeceğini anlayabilirsiniz. Harekete dayalı kurallar ve basit maliyet-kazanç hesaplamaları ile başlamak olası cevap alanlarını büyük ölçüde azaltır.
BASİT ÖRNEK
Deontolojik Kural: Yalan söyleme / öldürme komutları makine hareketleri açısından belirlenemezdir. Makine, hangi iletişim eylemlerinin yalan oluşturduğunu ve hangi beden hareketlerinin zarar verdiğini anlayabilmeli.
* Gerçek insan ahlaki yargısı tüm beynini kullanır. Görsel imgeler, bilişsel kontrol ve karmaşık anlamsal temsil.