“Bir sayfa, grafik kısaltmalar, diagramlar ve resimler tasarlamak ya da bir fikri açıkça ve tam olarak anlatmak, sözcüklerin bileşimler haline gelmesiyle ancak bir tutku haline gelir. Buradaki tekil güç, başarıyı kanıtlar.”

Ladislav Sutnar’ın  Jaroslav Hulka’ya mektubundan, New York 1943

Yeni Amerikan Tipografisinin tartışıldığı 1959 ‘New Yorks Type Directors Club’, konsferansın dikkat çeken iki konuşmacısını ikiye ayırdı. Bunlar, Herb Lubalin ve Ladislav Sutnar’dı. Amerikan tipografisinin çirkinliğinden dem vuran ve bu çirkinliği sürdürmenin büyüleyici bir şeyleri ortaya çıkarabileceğini savunan Herb Lubalin’in aksine Sutnar, ‘The New Typography Expanding Future’ manifestosuyla tüm Amerikan tipografi zihniyetini değiştirmeyi hedefliyordu.

Sutnar, 1959 yılında 62 yaşına basmıştı ve ardında 23.000’den fazla ürün ve başarılı bir geçmiş bırakmıştı.  Çekoslavakyalı  bir tasarımcı olan Sutnar, kültürel daireler içine hapsolmamış, her alanda çalışmak kendi “tasarım” anlayışını oluşturmak ve yaymak için bir araca dönüşmüştür.  1950’de yazmaya başladığında, 40’lardan bu yana Amerikan tipografisi için katılaşmış olan tasarım değerleri ve ideallerinin epeyce farkındaydı;  hatta bu durum karşısında korktuğunu bile itiraf etmişti. Tipgrafideki bu keskin ideallerin kökeni  1920’lerde belirlenen Avrupa tipografisine dayanıyordu. Sutnar’da, yazılarında özellikle Avrupa’da temeli atılan tasarım fikirlerini göz önünde bulundurmaktan geri kalmadı. Hatta Yeni Tipgrafi anlayışından söz ederken, 1928’lerde kaleme alınan Jan Tschichold’un ‘New Typography’ kitabından sıkça yararlandı. Sutnar bu kitabı grafik tasarım için bir dönüm noktası olarak değerlendirir.

Tschichold birçok tipografi deneyiminden sonra kitabında temel bir prensip belirler;

– Optik işleklik ve mesajın içeriğin mümkün olan en hızlı iletimi.

O günlerde grafik sanat ruhu, yeni teknoloji uygulamalarından yararlanan ve  fazlasıyla modern soyut sanattan ve resimden etkilenerek ortaya çıkıyordu.  Tasarımlarda kullanılan süslü detaylar ve ayrıntılı tasarımlar verilmek istenen mesajı neredeyse yok ediyordu. Tschichold ve Avrupalı takipçileri , bunlara sol kanat düşünürleri de denebilir, sosyal yararlılığı yüksek, işlek ve algısal bir tipografi anlayışı için işe koyuldular.

Fakat, sorun şu ki yeni gelen grafik tasarım nesli, anlaşılır ve işlek bir tipografi anlayışının tam olarak farkında değildi ya da bilmiyordu. Hatta asıl kaynağı bilmeden (Tschichold’un metinleri 1995’e kadar Amerika’da bulunamıyordu.) veya değişiklik için çaba harcamadan kendilerine bırakıldığı yerden işlerine devam ediyorlardı.

Lubalins’in çirkinlik hakkındaki fikirleri, Sutnar için sadece tipografi adına bir uyarı yapılması gerektiğini hatırlatıyordu. Zeki sanılan unsurlar, çelişkili durumlar için kısa zamanlı etkiler, duygusal stillerin uyanışı, spekülatif  yanlış stiller acilen unutulmalıydı. (Sutnar ve oğlu Radoslav kendi aralarında akılsızca yapılan tasarımlar için “dantela” tanımını kullanıyorlardı.)

Sutnar’ı, tipografideki “süslülük”ten daha fazla huzursuzlandıran aslında modern Amerikan reklamcılığıydı. 1940’lardan beri kullanılan yöntemler , artık yetersiz etkiyi yaratan ve kendini tekrarlayan bir döngünün içerisindeydi, üstelik başarılı bir sistemde de tıkılı kalmamıştı; bir an önce müdahele edilmesi gerekiyordu.

Sutnar’a göre reklam grafikleri,  insan popülasyonun en geniş alanı için, kaliteli bir ürünün kaliteli bir tanıtımını gerektiren bir sanat alanıdır. Üstelik bu kadar hayata ve doğaya yakınlığıyla da, en fazla sanatsal eleştiriye maruz kalabilen bir mecradır reklam grafiği. 62 yaşındaki Ladislav Sutnar, tasarım anlayışına geleceğe dair önsezileriyle bakmayı başarmış, bir sonraki öncü tasarım dilinin tipografi olacağını ilan etmiştir. Bu fikrini göz önüne çıkarmak için de, önce yazdığı makaleyi kitlelere yaymaya çalışmış, sonra da 1961 yılında “Visual Design in Action” kitabını yayınlamıştır.

“Vision of the Future What” bölümünde Sutnar; “görsel iletişim toplumun hayatta kalma aşamalarındaki ilgilerini keşfederek problemlerini çözmeye yardımcı olmalıdır”, der. Sutnar da bu anlamda aslında fazlasıyla sosyal ve geleceği kurgulayan düşünür bir tasarımcıdır, demek mümkün. Değer ve kalite kavramlarının her zaman üstünü çizerken; topluma zeki, keyifli ve evrensel işlerin sunulmasını hedefler. Bu anlayışıyla da kendi zamanda çığır açarken, şimdi bile benzer problemlere yanıt veren fikirleri, hali hazırda ilan etmiştir bile Sutnar.

LADISLAV SUTNAR ve TİPOGRAFİ

9. 11. 1897  Pilsen’de doğdu.

1915 – 1918 Birinci Dünya Savaşı’nda hizmet etti.

1918 – 1923 “School of Applied Arts in Prague”da çalıştı.

1921 – 1930 Oyuncak ve kukla tasarımları yaptı.

1926 – 1939 Kitap sayfaları tasarladı.

1926 – 1939 40 tane serginin kurulumunda yer aldı.

1929  “Druzstevní Práce” ve  “Krásná Jizba”da sanat yönetmenliği  yaptı.

1930’lar Cam, porselen, tekstil ve metal objelerle çalıştı.

1932 – 1939 “State School of Graphic Arts in Prague”da yöneticilik yaptı.

1939 Czechoslovak sergisini New York’taki “The World Exhibition”a taşıdı.

1941 – 1960 “Sweets Catalog Service” şirketinin yöneticiliğini üstlendi.

1943 – 1961 Tasarım bilgisiyle ilgili birçok kitap ve makale yayınladı.

1950’ler Mimaride oryantasyon sistemleri üzerine çalıştı. Birçok Amerikan şirketi için kurumsal kimlik tasarladı ve ekoloji dergisi “Power” için tasarımlar hazırladı.

1956 – 1970s “Radio Free Europe” için çalıştı, “Svedectví” dergisinin tasarımlarını yaptı.

1961 “Visual Design in Action” kitabı için tanıtım turuna çıktı.

1964 Telefon rehberini yeniden tasarladı.

1970’ler Çıplak resimler yaptı.

18. 11. 1976 New York’da öldü.